DEPRESYON NEDİR? DEPRESYON BELİRTİLERİ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Depresyon psikolojik bozuklukların nezlesidir ve ayakta tedavi edilen danışanlarda en sık görülen şikayetlerden biridir. Depresyon psikolojik hastalıktır, kötü hissediyor olmak ve üzgün hissediyor olmak ile depresyondayım birbirinden ayrı hallerdir. Depresyondaki kişi kendini eleştiren kişidir, yaşadıkları hakkında olumsuzluk ve geleceği hakkında umutsuzluk düşüncelerine sahiptir. Depresyon tamamen kişinin geçmişi ile ilgilidir (geçmişim olumsuzluklar ile dolu geleceğimde öyle olacak). Depresyondaki kişi için an ve gelecek yoktur. Kişi artık ben ne yaparsam yapayım geçmişte olduğu gibi gelecekte de başarısızlıklar yaşayacağım artık hayatım düzelmeyecek düşüncesine sahiptir. Depresyonun nedenleri kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir; genetik (ailede depresyon öyküsü varsa), biyolojik, psikolojik (travmalar, negatif düşünce kalıpları, düşük benlik saygısı) ve çevresel faktörlerdir (stresli yaşam olayları, zorlayıcı şartlar). Şuan günümüzde kitlesel bir depresyon vardır ve gün geçtikçe oranları artmaktadır (2000 li yıllarda bile Psychological Abstracts veri tabanında depresyonla ilgili 70856 makale varken, mutlulukla ilgili sadece 851 çalışma olduğu görülmüştür). Depresyonu oluşturan sebepler çok önemlidir bunların başında kişiler arası uyuşmazlıklar, rol geçişlerinde yaşanan sorunlar, evlilik ya da eş çatışmaları, kişilerarası ilişkilerinin bozulması ve hareketsizlik depresyonun en büyük tetikleyicisidir. Çünkü kişinin hayatındaki “hareketsizlik zevksizliği zevksizlik hareketsizliği” getirmektedir.
Depresyondaki bir kişi bir gözlük takıyor ve bugüne kadar hayatında yaşadığı sadece olumsuzlukları görüyor. Hata yaptığı ve başarısız olduğu anıları hatırlıyor. Başarılı ve mutlu olduğu anları göz ardı ediyor. Bu nedenle de olumsuz benlik algısı oluşarak geçmişte böyle olmuştu gelecekte de böyle olacak algısına girerek depresif semptomları ortaya çıkmaktadır.
Herkes depresyonu farklı yaşayabilir bu nedenle kişi depresyonunu anlamak için atacağı ilk adım depresyonda görülen birtakım belirtileri ne sıklıkla yaşadığını bilmelidir.
DEPRESYON BELİRTİLERİ NELERDİR?
Depresyon belirtilerini kognitif (düşünsel), duygu, davranış ve fiziksel belirtiler olmak üzere dört ana gruba ayırabiliriz.
Kognitif belirtileri; kişinin kendini eleştirmesi, olumsuz düşünceler, konsantrasyon güçlüğü ve odaklanmada güçlük, intihar düşünceleridir. Duygusal belirtileri; umutsuzluk, üzüntü, öfke, suçluluk ve huzursuzluktur. Davranışsal belirtileri; kişiye zevk veren aktiviteleri eskisi kadar sık yapmaması veya hiç yapmaması, bir işi yapmaya başlamakta zorluk yaşaması (işe, okula veya sorumlulara karşı ilgisizlik) ve çevresindeki insanlardan uzaklaşmak olarak sıralanabilir.
Fiziksel belirtileri; normalden az ya da daha fazla uyumak, normalden az ya da daha fazla yemek yeme ihtiyacı, kilo değişimi, yorgun hissetme ve fiziksel ağrılardır.
DEPRESYON TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
En önemlisi, depresyon bilişsel yeniden yapılandırma ile tüm psikolojik bozukluklar arasında en hızlı “tedavi edilebilenler” arasındadır. Depresyon tedavisinde en etkili tedavi yöntemleri şunlardır:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT), Kişiler Arası Terapi iyi yapılandırılmış deneysel kanıtlara sahip tedavi seçenekleridir ve aynı zamanda depresyonun yeniden nüksetmesini engellendiğine dair ampirik kanıtları mevcuttur. Tedavi edilmeyen depresyon demansın habercisi olabilir ve daha ciddi psikolojik sorunlara yol açabilir bu nedenle psikoterapi tedavi yöntemleri ile kişinin hayat kalitesi önemli ölçüde iyileşebilir.
PSİKOLOG ALİ AYBOĞAN / ALGO PSİKOLOJİ