Okur Medya - Antalya Kent İzleme Platformu (AKİP), yapılaşmanın önü açılan falezlerle ilgili kapsamlı raporunu açıkladı. Raporda falezlerde başlayacak betonlaşmanın yaratacağı facialar sıralandı. İşte AKİP’in açıklaması ve Falezler Raporu:

“Antalya’nın simgesel değeri olan Falezler, bir kez daha tahripkar yaklaşımlara kurban edilmek isteniyor. Geçtiğimiz günlerde tek bir imza ile Falezlerin koruma statüsü düşürüldü. Çivi bile çakılmaması, mutlak korunması gereken bu alanda, keyfiyeti kendinden menkul bir yaklaşım içinde hareket edilmesinin amacının hayra alamet olamayacağı ortada.

1970 yıllarının sonunda otel dikilmek istenen Konyaaltı Sahillerine inen varyant girişinde, bu kez   Cumhurbaşkanı kararnamesi ile aynı kapı bir kez daha aralanıyor. Bu bölgede denizle buluşan Falezleri parçalayarak kentin içine nüfuz edecek etkinlik alanları oluşturma adımlarının atıldığına kuşku yok.

Her türlü kamusal değerimizin üzerinde tutulan sermaye çevrelerinin beklentileri, kentsel değerleri tarumar etmekten vaz geçmeyecekler. Kent Müzesi,  Karayolları, Meteroloji, Kuğulu park ve devamı ortak alanların yine kime peşkeş çekilmek üzere planlar yapılmakta olduğunu, rezerv alanları oluşturma imkanlarıyla hangi çıkarcı şer odaklarının nerelere göz diktiklerinin spekülasyonlarına başlandı bile. Ortak alanlarımızın, kamusal kaynaklarımızın paraya tahvil edilmesinin bu denli kolay ve fürtursuzca önünün açılmasının ancak böylesine  bir buyurgan yönetim anlayışının ürünü olabilirdi.

Kıyıya yakın çok katlı özel yapılaşmalar, büyük otel inşaatları, mağaralarına gömülen kaçak yapılar, kazılan merdivenler, üzerine dökülen betonlar ve çakılan çelik konstrüksiyonlar eşliğinde, denize kayan falezler, yana yatan binalar, trafiğe kapatılan yollar unutulmamalı ve bütün bunlara karşın halen yargısal süreci devam eden Falezler üzerinde 60 metreye kadar yükselmesine imkan tanınan 15 katlı binalar yapılmasına izin veren imar düzenlemeleri de kendi kendimizin kuyumuzu kazdığımızın işaretleri.

2015 yılında bir prestij projesi olarak tanıtılan “Kadın Yarı düzenlemesi” https://antalyakentyazilari.blogspot.com/2015/05/kadn-yar-antalyann-kimligidir.html

2021 yılındaki “Animasyonlu projektörlü aydınlatma” girişimlerine karşı durduğumuz gibi

https://antalyakentyazilari.blogspot.com/2021/04/tercihimiz-cok-sesli-falezlerdir.html

Antalya Kent İzleme Platformu olarak, tıpkı toplum hayatında gerçekleşmesini umut ettiğimiz, bu kente kimliğini kazandıran Falezlerin de “çok sesliliğini, çok renkliliğini, ekolojisini, kayıtsız ve şartsız mutlak bir şekilde korunması” gerektiğini savunuyoruz. İhtiyacımız olan Falezlerin koruma statüsünün düşürülmesi değil, mevcut tahribatların bir an önce en etkin ve caydırıcı yöntemlerle ortadan kaldırılmasıdır.

O nedenle kamusal alanları, korunması gereken değerlerimizi pazarlayan, onları birer değişim aracı olarak gören uygulamalarına son vermek üzere merkezi ve yerel yönetimlere sesleniyoruz; “Yeryüzünde emsali çok az bulunan bir doğal servet olan Falezleri, gündelik beklentilerle heba eden uygulama ve kararlarlarınız kentsel değerlerimize ihanet etmekten başka bir anlama gelmemektedir.”

Beklentimiz odur ki başta Antalya Büyükşehir Belediyesi, Muratpaşa Belediyesi ve Konyaaltı Belediyesi yönetimlerinin kendi alanlarındaki bu yıkımın ve talanın ayırdına varmaları; Antalya Kent Konseyi, meslek odaları ve kentin diğer dinamikleri ile birlikte yukarıdan aşağıya süregelen yaşam alanlarımızı ve kentsel değerlerimizi talan etme zihniyetine karşı tutum almalarıdır.  

Tıpkı Yamansaz örneğinde olduğu gibi Kesin korunacak hassas alan sınırlarını işgalcileri kollayarak daraltan ve “Nitelikli Doğal Koruma Alan” haline getiren karar nasıl yargı kararıyla iptal edildiyse, bu durumdan çok daha bariz ve açık bir şekilde “kesin korunacak hashas alan” içinde kalması gereken falezlerin bir kısmını ısmarlama bir şekilde “nitelikli doğal koruma alanı” haline getiren Cumhurbaşkanı kararının iptalinin maddi ve hukuki dayanakları bulunmaktadır.

Bu durumu ortaya koyan ve Falezler ile ilgili son gelişmeleri de içeren Raporumuzu kamuoyunun dikkatine sunuyoruz.Raporun hazırlanmasında katkıda bulunan uzman dostlarımıza teşekkür ediyoruz.

FALEZLER 2024 RAPORU

KONYAALTI CADDESİ GÜNEYİNDEKİ FALEZLERDEKİ KESİN KORUNACAK HASSAS ALANI’NIN DARALTILMASI KARARI GERİ ALINMALIDIR

Antalya İli, Muratpaşa İlçesi sınırları içinde yer alan “Muratpaşa-Konyaaltı Falezleri Doğal Sit” alanının koruma statüsünün “Muratpaşa-Konyaaltı Falezleri Nitelikli Doğal Koruma Alanı (NDKA)” olarak tescili  bakanlık web sayfasında gösterildiği şekliyle, Bakanlık Makamı’nın 20.05.2020 tarih ve 104368 sayılı Olur’u ile onaylanarak yürürlüğe girmiştir (Şekil 1). Şekil 1’de gösterilen sınırın güneyi ise falez yüzünü içerecek biçimde 9.6.2020 tarihli ve 31150 sayılı resmi gazetede yayınlanarak Kesin Korunacak Hassas Alan (KKHA) ilan edilmiştir

7 Eylül 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 8949 sayılı kararname ile Antalya Konyaaltı Caddesi güneyindeki falezlerde Kesin Korunacak Hassas Alanı’nın daraltılmış olduğu ilan edilmiştir (Şekil 2b). 2020 tarihli kararname ile karşılaştırıldığında, Piri Reis Caddesi hizasının batısında kalan ve Antalya’nın simgelerinden birisi olan Konyaaltı Vayrantı’nı da içine alan kesimin tümüyle Kesin Korunacak Hassas Alan kapsamından çıkarıldığı görülmektedir 

9.9.2024 tarihinde ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 10399331 sayılı Olur’u ile revize bir harita yayınlanarak, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile KKHA kapsamından çıkarılan alan NDKA ilan edilmiştir. Bir başka deyişle alanın koruma statüsü bir alt sınıfa alınmıştır. Koruma statüsü indirgenen alan ile Konyaaltı Caddesi arasında kalan ve 20.05.2020 tarihli haritada NDKA olarak tanımlanmış alanda ise  herhangi bir koruma statüsü kalmamıştır 

2020 ve 2024 tarihli kararnamelere konu olan alanlar incelendiğinde, jeolojik, biyolojik ve kent kimliği açısından geçen 4 yıl içinde herhangi bir doğal değişim olmadığı, Varyant-Piri reis caddesi hizası arasındaki falezlerin koruma statüsünün değiştirilmesini haklı çıkaracak bir özel durum bulunmadığı açıkça görülmektedir.

Falez (yalıyar) jeomorfolojik bir yapı olup, deniz seviyesinde dalga aşındırmasına bağlı çentik oluşumu ve sonrasında gelişen gerilme çatlakları ile blok düşmeleri sonucunda ortaya çıkan dik kayalıklardır. Falezler kentin doğusunda Karpuzkaldıran Mekiî’nde başlayıp belirgin bir biçimde Varyant’a kadar ortalama 35 m yükseklikte Antalya Kentsel kıyıyı domine eder. Varyant’tan kuzeye kıvrılıp Atatürk Kültürpark’ın güneyinden yavaş yavaş deniz seviyesine doğru alçalır. Konyaaltı falezlerinin doğu ve batı kesiminde aynı jeolojik-jeomorfolojik özellikler mevcuttur. Falezleri oluşturan kaya yapısı da traverten (tufa) olup Konyaaltı falezlerinin tümünde aynıdır (Şekil 4). Falezlerin doğu kesiminin kesin korunacak hassas alan olmasına rağmen batısının nitelikli doğal koruma alanı kapsamına alınmasının jeolojik-jeomorfolojik bir dayanağı bulunmamaktadır.

Koruma statüsü indirgenen falez dokusu biyoçeşitlilik açısından da bir bütünün bir parçasını temsil etmektedir. Falezler Antalya’da gözlenen  238 kuş türünden 72’sinin yaşam alanıdır. Falezlerde çok sayıda yarasa mağarası olup, bu mağaralardan en büyüğü koruma kapsamı indirgenen kesimdedir. Tufa kayalıkları üzerinde gelişen maki ve kayalık bitki toplulukları içinde küresel ölçekte tehlike altinda 8 takson bulunmaktadır. Falezlerin bir diğer zenginliği ise denizel biyoçeşitliliktir. Özellikle Akdeniz foku ve Caretta Caretta hemen herkes tarafından bilinen nesli tükenme tehdidi altındaki canlılardır. Akdeniz Fokları, falez yapılarını habitat olarak kullanmaktadır. Söz konusu falez kesiminde fok mağaralarının bulunduğu bilinmektedir.

Falezlerin doğal ve kültürel peyzaj değeri vardır. Milyonlarca yıldan beri oluşan bu özgün jeomorfolojik yapı Antalya’daki doğal peyzajların önemli bir unsurudur. Karpuzkaldıran Mevkiî’de nispeten topoğrafyayı izleyen eğimlerle yükselen falezler Varyant Mevkiî’nde sert bir duvar etkisi verir. Bu etki Varyant’ın hemen altındaki plaj kesiminden çarpıcı şekilde izlenir. Tufa ve açık renklerdeki çakıl plaj materyalinin yarattığı kontrast, jeomorfolojik olarak da birbirinden çok farklı iki yapının karşılaştığı noktadır. Burası adeta bir jeomorfoloji açık hava müzesidir.

Falezlerin kültürel değeri, üzerinde yer alan parklar ve seyir terasları ile uzun yıllar içinde oluşmuştur. Karaalioğlu Parkı, falezler üzerindeki en eski parktır. Antalya’nın kıyı parklarının tümünün sahip olduğu görsel kalite, falezlerin koruma dışına çıkarıldığı Varyant Mevkiî’nde ise zirve noktasına ulaşır. Çünkü buradaki seyir teraslarından Konyaaltı Plajı, Akdeniz ve Toroslar’a doğru en değerli manzaralar izlenir. Varyant mevkiîndeki falezli kesim, Antalya Müzesi, Kültürpark ve Konyaaltı Plajı’nı ziyaret eden insanların buluştuğu ve dağıldığı bir sosyal özektir.

Bu nedenlerle koruma statüsü indirgenen falezler Antalya kent kimliğinin önemli bir parçasıdır. Varyantan falezlerin görünümü ve deniz tarafından falez panaroması açısından bir bütünlük söz konusudur. Koruma statüsünün indirgenmesi, başka bir deyişle doğal yapının bu bölümde bazı müdehalelere olanak tanınması, Antalya’nın en önemli simge değerlerinden birisinin zarar görmesine sebep olacaktır.

Sonuç: 7 Eylül 2024 tarihinde resmi gazetede yayınlanan 8949 sayılı kararname geri alınarak, Antalya ili Muratpaşa-Konyaaltı Falezleri (Konyaaltı Caddesi güneyi) Kesin Korunacak Hassas Alanı eski sınırlarına kavuşmalıdır. Gerek Konyaaltı Caddesi güneyinde koruma alanlarına, gerekse caddenin kuzeyindeki kamu arazilerine herhangi bir ticari faaliyet planlanmamalıdır.”